Sáng 21/9, Luật Thuế xuất nhập khẩu (sửa đổi) thay thế Luật Thuế xuất nhập khẩu hiện hành đã được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Một trong các vấn đề được cơ quan thẩm tra là Ủy ban Tài chính - Ngân sách cùng và nhiều ý kiến tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm là việc sửa đổi luật sẽ tác động đến ngân sách Nhà nước như thế nào?

Có tăng, có giảm

Chính phủ đánh giá, về cơ bản các quy định sửa đổi, bổ sung trong dự thảo luật không gây tác động nhiều đến kim ngạch, cơ cấu hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu cũng như số thu cho ngân sách Nhà nước từ thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. 

Trong số các nội dung sửa đổi, có nội dung có thể làm giảm thu, có nội dung có thể làm tăng thu trực tiếp cho ngân sách về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Cụ thể, dự kiến tăng thu 1.200 tỷ đồng, bao gồm từ các quy định không miễn thuế hàng hóa tạo tài sản cố định cho dự án ODA, không miễn thuế ô tô là phương tiện vận chuyển đưa đón công nhân trên 24 chỗ ngồi trở lên.

Hay từ quy định phương tiện vận tải chuyên dùng trong dây chuyền công nghệ phải là loại sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất của dự án đầu tư, hoạt động dầu khí, đóng tàu.

Quy định không miễn thuế trang thiết bị nhập khẩu lần đầu đối với các dự án đầu tư khách sạn, văn phòng, căn hộ cho thuê, nhà ở, trung tâm thương mại, dịch vụ kỹ thuật, sân golf, khu du lịch, khu thể thao, khu vui chơi giải trí, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, kiểm toán, dịch vụ tư vấn…cũng nằm trong danh mục có thể tăng thu.

Ngoài ra còn có các quy định không miễn thuế nhập khẩu phương tiện vận tải (ôtô, xe máy) trong nước đã sản xuất được phục vụ an ninh, quốc phòng, nghiên cứu khoa học, giáo dục đào tạo. 

Và quy định người nộp thuế bao gồm cả người kinh doanh, tiêu thụ, sử dụng hàng hóa nhập khẩu chưa nộp thuế, người thu gom hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới .

Cần đánh giá tổng thể

Trong khi đó, 800 tỷ đồng là con số dự kiến tác động giảm thu trực tiếp khi dự án luật có hiệu lực thi hành, từ 1/7/2016.

Các quy định mới tác động đến số giảm này, gồm miễn thuế cho hàng hóa theo chế độ tạm nhập hay miễn thuế tạo tài sản cố định đối với dự án đầu tư có quy mô vốn từ 6.000 tỷ đồng trở lên.

Ngoài ra còn có quy định miễn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để sản xuất của dự án công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, tổ chức khoa học và công nghệ trong thời hạn 5 năm kể từ khi bắt đầu sản xuất.

Chính phủ cũng ước tính, mức độ giảm thu ngân sách trung bình trong giai đoạn 2016 - 2025 của các hiệp định thương mại tự do đã ký này vào khoảng 77 triệu USD/năm. Như vậy, tương đương giảm thu ngân sách về thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu khoảng 1.700 tỷ đồng/năm.

Tác động giảm thu gián tiếp từ chuyển hướng thương mại, là khi các nhà nhập khẩu thay thế hàng hóa nhập khẩu từ các nước ngoài FTA sang nhập từ các nước trong FTA để được hưởng ưu đãi về thuế cũng được dự báo.

Theo đó, ảnh hưởng của chuyển hướng thương mại là khoảng 11.100 tỷ đồng trong giai đoạn 2016 - 2025, trung bình giảm thu mỗi năm là 1.110 tỷ đồng. 

Không đi sâu vào các con số cụ thể, song cơ quan thẩm tra tỏ ý lo ngại khi trong giai đoạn vừa qua Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách miễn, giảm, giãn, hoãn tiền thuế cho người dân và doanh nghiệp. Và đây là những nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ động viên từ thuế và phí trên GDP còn thấp, có xu hướng giảm qua các năm. 

Trong bối cảnh sản xuất kinh doanh chưa thoát khỏi thời kỳ khó khăn, nhu cầu chi ngân sách lại ngày một tăng, việc giảm tỷ lệ động viên đã gây khó khăn nhất định trong cân đối ngân sách nhà nước, cơ quan thẩm tra nhìn nhận.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ bổ sung đánh giá một cách tổng thể của chính sách thuế, khả năng bù đắp số hụt thu ngân sách do sửa đổi Luật Thuế xuất nhập khẩu từ các phương án khác, để đảm bảo không làm giảm tỷ lệ huy động từ thuế, phí trên GDP trong giai đoạn tới, góp phần bảo đảm an ninh tài chính quốc gia.

Sưu tầm